Γιαννακούρος Θωμάς

Έρευνα

Το ενδιαφέρον μας εστιάζεται στη μελέτη των μετα-μεταφραστικών τροποποιήσεων πρωτεϊνών και κυρίως της φωσφορυλίωσης.

Ειδικότερα έχουμε μελετήσει εκτεταμένα τον υποδοχέα της λαμίνης Β (Lamin B Receptor, LBR) μια πρωτεΐνη της εσωτερικής πυρηνικής μεμβράνης. Δείξαμε ότι ο LBR φωσφορυλιώνεται κατά τη διάρκεια της μεσόφασης σε σερίνες που ανήκουν σε επαναλαμβανόμενα διπεπτίδια αργινίνης-σερίνης από μια σχετικά νέα κινάση πρωτεϊνών την SRPK1 (SR Protein Kinase 1), ενώ κατά τη διάρκεια της μίτωσης υπερφωσφορυλιώνεται από την SRPK1 αλλά και από τη μιτωτική κινάση cdk1. Ταυτοποιήσαμε την επικράτεια που ευθύνεται για την αλληλεπίδραση της SRPK1 με τον LBR και αποσαφηνίσαμε τον μηχανισμό με τον οποίο γίνεται η φωσφορυλίωση. Μελετήσαμε το ρόλο της φωσφορυλίωσης στην αλληλεπίδραση του LBR με άλλες πυρηνικές πρωτεΐνες αλλά και με τη χρωματίνη, ενώ βρήκαμε ότι κατά τη διάρκεια της σπερματογένεσης η φωσφορυλίωση  παίζει σημαντικό ρόλο στην αντικατάσταση των ιστονών από πρωταμίνες. Πρόσφατα βρήκαμε ότι ο LBR γλυκοσυλιώνεται σε κατάλοιπα που γειτονεύουν με τα διπεπτίδια αργινίνης-σερίνης με πιθανή αλληλεπίδραση των δύο μετα-μεταφραστικών τροποποιήσεων. Από τα έως τώρα αποτελέσματα μας ενισχύεται η άποψη ότι οι πρωτεΐνες της εσωτερικής πυρηνικής μεμβράνης παίζουν σημαντικό ρόλο στη πρόσδεση της χρωματίνης στην πυρηνική περιφέρεια, τόσο σε σωματικά όσο και σε σπερματικά κύτταρα, ενώ οι μεταφραστικές τροποποιιήσεις που υφίστανται, και κυρίως η φωσφορυλίωση, αποτελούν σημαντικούς ρυθμιστές της χωροταξικής οργάνωσης της  χρωματίνης στον πυρήνα των κυττάρων.

Μελετήσαμε ακόμα τη φωσφορυλίωση και άλλων υποστρωμάτων της SRPK1, όπως η πρωτεΐνη P2P-R (Proliferation Potential Protein- Related) της πυρηνικής μήτρας και η πρωτεΐνη ZO-2  (Zonula Occludens 2) μια πρωτεΐνη του συνδετικού ιστού που εμφανίζει όμως και  πυρηνική εντόπιση. Ταυτοποιήσαμε τις θέσεις φωσφορυλίωσης, ενώ μελετήσαμε το ρόλο της φωσφορυλίωσης στην υποκυτταρική διαμερισματοποίηση και ενεργότητα αυτών των πρωτεϊνών.

Παράλληλα μελετήσαμε και τις μετα-μεταφραστικές τροποποιήσεις που ρυθμίζουν την υποκυτταρική εντόπιση και ενεργότητα της SRPK1. Φαίνεται ότι η κινάση αυτή έχει ένα πολύπλοκο μηχανισμό ρύθμισης που περιλαμβάνει πολλαπλές φωσφορυλιώσεις, ακετυλίωση και ανάπτυξη δισουλφιδικών δεσμών στο τμήμα της κινάσης που ενώνει τις δύο καταλυτικές της περιοχές. Δεδομένου ότι πληθώρα πρόσφατων αποτελεσμάτων εμπλέκουν την SRPK1 στην ογκογένεση, η προσπάθεια μας εστιάζεται, σε συνεργασία με την ομάδα της Ελένης Νικολακάκη, στην αποσαφήνιση των σηματοδοτικών μονοπατιών που συμμετέχει η SRPK1 και στη συσχέτιση των μετα-μεταφραστικών τροποποιήσεων τόσο της ίδιας της κινάσης, όσο και υποστρωμάτων της στη διαδικασία της ογκογένεσης.