Πληροφορίες Μαθήματος

Σκοπός του μαθήματος είναι οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες να γνωρίσουν εισαγωγικά την ιστορικότητα των ακαδημαϊκών παιδαγωγικών λόγων (discourses), της Παιδαγωγικής, της Επιστήμης της Αγωγής και των Επιστημών της Αγωγής, τις θεματικές έννοιες, τις πρακτικές και τεχνολογίες κυβερνησιμότητάς τους.

Θέματα μάθησης, χρονοδιάγραμμα Εισαγωγή: Παιδαγωγική – Επιστήμη της Αγωγής– Επιστήμες της Αγωγής: αντικείμενο, βασικές θεματικές έννοιες (αγωγή, παιδεία, μόρφωση, εκπαίδευση, κοινωνικοποίηση, διδασκαλία, τυπική, μη τυπική και άτυπη μάθηση, αξιολόγηση κ.λπ.) (1ο και 2ο μάθημα). ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΡΩΤΗ: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΠΡΟΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΩΙΜΗΣ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑΣ Εκπαιδευτικός ιδεαλισμός και ρεαλισμός: λόγοι που αρθρώθηκαν κατά την αρχαιότητα, συνεχίστηκαν κατά το μεσαίωνα και συγκροτήθηκαν ως θεωρίες ή φιλοσοφίες της Αγωγής. Α. Ο παιδαγωγικός λόγος του Κομένιου: Μια γέφυρα μεταξύ των λόγων της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού Β. Παιδαγωγικοί λόγοι της νεωτερικότητας-διαλογικότητα: 1. Παιδαγωγικοί λόγοι του Διαφωτισμού (J. Lock - J.J. Rousseau- πρώιμος H. Pestalozzi- Φιλανθρωπιστές, Trap κ.ά.) 2. Ασυνέχεια των παιδαγωγικών λόγων του Διαφωτισμού στο λόγο της αλληλοδιδακτικής των Lancaster, Bell και Sarazin και πειθαρχική εξουσία 3. Παιδαγωγικοί λόγοι του γερμανικού ιδεαλισμού και νεανθρωπισμός (I. Kant, J.G. Fichte, J.W. von Goethe, W. Humboldt, ύστερος H. Pestalozzi, J.F. Herbart, Ερβαρτιανοί κατά το 19ο αιώνα, Dilthey) 4. Η συνέχεια και ο μετασχηματισμός των λόγων του Διαφωτισμού στη Νέα Αγωγή, στον Εκπαιδευτικό Πραγματισμό και στην (αμερικανική) Προοδευτική Εκπαίδευση 4. Μαρξικοί παιδαγωγικοί λόγοι (Σοσιαλιστική Παιδαγωγική, Εκπαιδευτικός Αναδομισμός, Μαρξιστική-υλιστική Παιδαγωγική) (3ο , 4ο και 5ο μάθημα). ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ: Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΩΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗ-Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ-ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ-«ΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ» («ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ») ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ Α. Η Παιδαγωγική ως επιστήμη ή Επιστήμη της Αγωγής ή Επιστήμες της Αγωγής Tο ζήτημα της αυτονομίας της Παιδαγωγικής, κλάδοι της Παιδαγωγικής/Επιστήμης της Αγωγής, επιστήμες της Αγωγής και διεπιστημονικότητα, οι ακαδημαϊκοί παιδαγωγικοί λόγοι στην Ελλάδα. Β. Παιδαγωγικές ομάδες και πεδίο της Παιδαγωγικής/Επιστήμης της Αγωγής/Επιστημών της Αγωγής 1. Ομάδες αναφοράς: το παιδί, ο έφηβος και η έφηβη, ο ενήλικος και η ενήλικη, ο μαθητής και η μαθήτρια, ο εκπαιδευτικός και η εκπαιδευτικός, ο εκπαιδευτής και η εκπαιδεύτρια ενηλίκων 2. Θεσμοί και δομές που παρέχουν αγωγή και εκπαίδευση: η οικογένεια, η προσχολική αγωγή- συστήματα προσχολικής αγωγής, το σχολείο- σχολείο και κοινωνία, οι σχολές επαγγελματικής κατάρτισης, το πανεπιστήμιο, η εξωσχολική αγωγή (π.χ. κέντρα νεότητας), εκπαίδευση ενηλίκων και συνεχιζόμενη εκπαίδευση, δομές μη τυπικής εκπαίδευσης και άτυπη μάθηση (Μ.Μ.Ε., Τ.Π.Ε., εκκλησία κ.λπ.) (6ο και 7ο μάθημα) Γ. «Ρηματικοί σχηματισμοί» («παραδείγματα») της Παιδαγωγικής/Επιστήμης της Αγωγής/Επιστημών της Αγωγής, σχέση θεωρίας και πράξης, αντικείμενο, πρακτικές και τεχνολογίες της εκπαιδευτικής πρακτικής και έρευνας: 1. Ερμηνευτική Παιδαγωγική και συνθετική (ποιοτική) έρευνα και η έννοια της «κατανόησης» 2. Εμπειρική (συμπεριφοριστική) Παιδαγωγική και αναλυτική-εμπειρική (ποσοτική) έρευνα και η έννοια της «εξήγησης» 3. Μαρξιστική-Λενιστική Παιδαγωγική 4. Κριτική Παιδαγωγική, ιδεολογικοκριτική και η έννοια της χειραφέτησης 5. Σύγχρονοι παιδαγωγικοί λόγοι (Συστημική/Εποικοδομητική Παιδαγωγική, Μετα-κριτική Παιδαγωγική, Αποδομιστική Παιδαγωγική, Μετανεωτεριστική Παιδαγωγική) (8ο , 9ο, 10ο, 11ο και 12ο μάθημα). ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΡΙΤΗ: ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ – ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ– ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Ειρηνιστικοί παιδαγωγικοί λόγοι κατά την περίοδο της παγκόσμιας οικολογικής, οικονομικής, ανθρωπιστικής και υγιειονομικής κρίσης (13ο μάθημα). Ασκήσεις: Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες επισκέπτονται σπουδαστήρια και βιβλιοθήκες, ενημερώνονται αναφορικά με την αναζήτηση και ανεύρεση παιδαγωγικής βιβλιογραφίας και αρθογραφίας, ασκούνται στην επιστημονική τεχνογραφία.

1. Κυριάκος Μπονίδης, Γεώργιος Ζαρίφης (επιμέλεια) Παιδαγωγική-Επιστήμη της Αγωγής-Επιστήμες της Αγωγής: Επιστημολογικά και μεθοδολογικά ζητήματα. Θεσσαλονίκη: Γράφημα 2. Ξωχέλλης, Παναγιώτης (επιμέλεια) Λεξικό της Παιδαγωγικής. Θεσσαλο-νίκη: Αφοι Κυριακίδη. 3. R. Hofstetter, B. Schneuwly (επιμ.). Εισαγωγή στις επιστήμες της εκπαίδευσης (μετφρ., επιστημονική επιμ., επίμετρο Δ. Καρακατσάνη). Αθήνα: Μεταίχμιο,